Τετάρτη 18 Μαΐου 2016

Ο τρόπος με τον οποίο οι λαϊκοί δημιουργοί επαναναλύουν τη γλώσσα μοίαζει με τον αντίστοιχο των παιδιών. Η προσέγγιση αυτή μπορεί να φαντάζει απλοϊκή, αλλά είναι ουσιαστική. Εξηγούμε ,λοιπόν, ότι οι ορισμοί που δίνουν τα παιδιά/μαθητές είναι συμβατικοί, συμπτωματικοί, λειτουργικοί. Οι μαθητές που έχουν σχετική εμπειρία, δομώντας πληροφορίες και αυτοματοποιώντας διεργασίες ανασκευής έννοιας, με τη μέθοδο της ανάσυρσης υπερκείμενης έννοιας, καταφέρνουν να περιγράψουν εύστοχα το σημαίνον. Οι λέξεις ,ωστόσο, έχουν δηλωτικό και παραδηλωτικό περιεχόμενο. Οι παραδηλώσεις αποτελούν ανάκληση, υποδήλωση ελεύθερων συνειρμών, που ενδύουν ποικιλοτρόπως τη σημασία της λέξης. Οι παραδηλώσεις υφαίνονται έντεχνα με βάση συλλογικά ή υποκειμενικά βιώματα, επηρεαζόμενες από τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και το χρόνο. Τα παιδιά κατά αναλογία προσλαμβάνουν το σημαίνον και δημιουργούν τον ορισμό του σημαινονομένου με βάση ατομικές και συλλογικές εμπειρίες. Παραταύτα η χροιά ορισμένων λέξεων καθορίζεται από τον διαμορφωμένο κώδικα επικοινωνίας ενηλίκων και το νόημα περνά ατόφιο στα πιαδιά. Επιπροσθέτως το ίδιο το γλωσσικό σύστημα δημιουργεί παραδηλώσεις. Από τα σπλάχνα δηλαδή των κανόνων της γλώσσας και τις σχέσεις ομοηχίας, συνωνυμίας, αντίθεσης, πολυσημίας εκολλάπτονται επιπλέον συνειρμοί. Ο Τριβυζάς χρησιμοποιεί λαϊκές παρετυμολογίες. π.χ Βύσσινα από την Αβυσσανία. Τα παιδιά είναι πιο τολμηρά συγκριτικά με τους ενήλικες στη νοηματοδότηση λέξεων, αγνοούν τη μερική ή πλήρη σημασία καθώς και τα συστατικά της και καταφεύγοντας στο προσωπικό τους βίωμα πλάθουν δικούς τους συνειρμούς. Υπό αυτή την οπτική τα παιδιά δεν απέχουν πολύ από τις λαϊκές παρετυμολογίες, αλλά τουναντίον με γνώμονα την φαντασία, προχωρούν πιο δυναμικά σε ενδογλωσσικούς συνειρμούς και επανανάλυση.
  Η ποιητικότητα/ μεταφορικότητα  της χρήσης των λέξεων χωρίζεται σε αναγκαστική και επιλεκτική. Το παιδί σε σχέση με τον λαϊκό άνθρωπο δεν κατέχει την αφηρημένη σκέψη, με αποτέλεσμα να ομιλεί μεταφορικά προς κάτι συγκεκριμένο. Τις πλείστες των περιπτώσεων οι μεταφορές οφείλονται σε αγνωμοσύνη, εξού και τα σημοσιολογικά λάθη στα οποία υποπίτπουν. Αξοσημείωτο, όμως, είναι ότι η φαντασιακή οπτική του παιδιού, μας ανοίγει ασύλληπτους δρόμους θέασης. Εν ολίγοις αυτή η ποιητικότητα/ μεταφορικότητα, που ενέχει και το στοιχείο του «σπασίματος» των κανόνων της γλώσσας τόσο του συγγραφέα (ευσυνήδειτα), όσο και του παιδιού (ασυνείδητα) μας παρουσιάζει μία διαφορετική πραγματικότητα. Ο λαϊκός άνθρωπος με ποιητικότητα και γλαφυρότητα αποτυπώνει τα νοήματά του. Σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του π.χ στις επαγγελματικές ασχολίες του, ενσωματώνει στο καθημερινό λόγο νεολογισμούς με ανοίκειο συνδυασμό λέξεων, δημιουργώντας παρομοιώσεις, μεταφορές, σύνθετα μεγενθυτικά και υποκοριστικά. Ο ποιητής από την άλλη δημιουργεί κατά παρόμοιο τρόπο ποιητικές λέξεις, με σκοπό να αποτυπώσει με ακρίβεια το νόημα, να δημιουργήσει εικόνες και κατ΄επέκταση να προκαλέσει συγκίνηση στον αναγνώστη. «Ο ποιητής δεν μεταχειρίζεται τη γλώσσα όπως οι λεξικογράφοι, αλλά όπως το παιδί και όλοι» Ο λαός παρατηρώντας τη φύση, όπως π.χ τα ζώα εμπνεύστηκε από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και έπλασε λέξεις. Τοιουτοτρόπως πολλοί ποιητές, όπως και ο Σεφέρης στο ημερολόγιο του περιγράφει σκηνές από την ύπαιθρο και χρησιμοποιεί λέξεις σύνθετες που προσιδιάζουν σε ιδιότητες ζώων. (τεχνική δημιουργίας ποιητικότητας)


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.